Komentarz do nowelizacji warunków technicznych

Komentarz do nowelizacji rozporządzeń w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie i w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

W dniu 6 listopada 2008 r. Minister Infrastruktury podpisał:

1. Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.),

2. Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1133).

Zmiany w tych rozporządzeniach zostały podpisane razem z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej odrębną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej. Uchwalenie powyżej wymienionych rozporządzeń stanowi wypełnienie postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Zmiany w dotychczas obowiązujących rozporządzeniach są więc głównie spowodowane koniecznością dostosowania ich postanowień do wymagań Dyrektywy i dotyczą następujących kwestii:

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

W rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.) zmieniono zakres podmiotowy, zawarty w § 2, określający kiedy należy stosować przepisy tego rozporządzenia. Zmiana ust. 2 i dodanie ust. 3a określają jakie budynki i w jakim zakresie wymagania odnośnie budynków mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu. Otóż zgodnie z tymi przepisami przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania:

1. Budynków o powierzchni użytkowej nie przekraczającej 1000 m² oraz budynków przekraczających tę powierzchnię, o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1-4 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), tj. budynków:

• podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
• używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej,
• przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata,
• niemieszkalnych służących gospodarce rolnej;
• mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku,

warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod zabudowę mogą być spełnione w sposób inny niż określony w rozporządzeniu, stosownie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy.

2. Budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m², innych niż wymienione powyżej również istnieje możliwość spełnienia wymagań w sposób inny niż określony w rozporządzeniu zgodnie ze wskazaniami ekspertyz i po uzgodnieniach, o których mowa w powyższym punkcie. Nie dotyczy to jednak wymagań charakterystyki energetycznej budynku, które muszą być spełnione w taki sposób, jak określono w rozporządzeniu

Natomiast w dotychczasowym stanie prawnym nie rozróżniano budynków na te o powierzchni użytkowej do i powyżej 1000 m² oraz nie było odniesienia do charakterystyki energetycznej budynków.

Zmiany dokonane w § 118 (dodany ust. 3), § 133 (dodany ust. 9 i 10), § 150 (zmieniony ust. 3), § 151 (zmieniony ust. 1 i dodane ust. 5-7), § 154 (zmieniony ust. 1 i dodane ust. 10 i 11), § 155 (zmieniony ust. 3), § 180a (dodany cały przepis) dotyczą zmian parametrów wymagań dla instalacji znajdujących się lub projektowanych w budynkach, mających na celu dostosowanie przepisów do wymagań Dyrektywy. Natomiast zmiany dokonane w § 321, § 328, § 329 (zmiana brzmienia całych przepisów) zmieniają przepisy Działu VIII „Higiena i zdrowie” w zakresie ochrony przed zawilgoceniem budynku oraz oszczędności energii i izolacyjności cieplnej.

Wprowadzono również zmiany w załączniku nr 1 do rozporządzenia „Wykaz Polskich Norm przywołanych w rozporządzeniu”. Zmiany te spowodowane zostały dostosowaniem przepisów rozporządzenia do aktualnego stanu Polskich Norm i mają następujący zakres:

1. Normy przywołane w § 134 ust. 1 rozporządzenia (lp. 20 załącznika) zostały wykreślone i zastąpione następującymi normami: PN-EN ISO 10077-1:2007 „Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji – Obliczanie współczynnika przenikania ciepła – Część 1: postanowienia ogólne”; PN-EN ISO 10077-2:2005 „Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji – Obliczanie współczynnika przenikania ciepła – Część 2: Metoda komputerowa dla ram”; PN-EN 12831:2006 „Instalacje ogrzewcze w budynkach – Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego” (do 31 grudnia 2008 dopuszcza się stosowanie dotychczas obowiązującej normy PN-B-03406:1994).

2. Normy przywołane w § 329 ust. 5 rozporządzenia oraz pkt 1.1 i 1.4 załącznika nr 2 do rozporządzenia „Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii” (lp. 57-59 załącznika nr 1) zostały uchylone.

3. Norma przywołane w pkt 2.2.1 -2.2.4 załącznika nr 2 do rozporządzenia (lp. 60 załącznika nr 1) została zastąpiona normą PN-EN ISO 13788:2003 „Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku – temperatura powierzchni wewnętrznej konieczna do uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacja międzywarstwowa – Metody obliczania.

Nowe brzmienie otrzymał również załącznik nr 2 do rozporządzenia „Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane z oszczędnością energii”. Zmiana wymagań określonych załączników oraz powyższych przepisów spowoduje m.in.:

• Zaostrzenie wymagań cząstkowych w zakresie izolacyjności cieplnej ścian i okien,
• Ograniczenie kondensacji pary wodnej,
• Zaostrzenie wymagania w zakresie szczelności cieplnej przegród okiennych i drzwiowych na przenikanie powietrza.

Umożliwi ona również dokonanie oceny energetycznej budynków z punktu widzenia wspomnianego na początku rozporządzenia w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku.

Rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego

Zmiany w tym rozporządzeniu dotyczą zakresu projektu architektoniczno-budowlanego.

Poprzez zmianę § 11 ust. 2 pkt 7 doprecyzowano, że przy przedstawianiu rozwiązań zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego, należy przedstawić:

1) dla instalacji ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych lub chłodniczych – założone parametry klimatu wewnętrznego z powołaniem przepisów techniczno-budowlanych oraz innych przepisów w tym zakresie,

2) dobór i zwymiarowanie parametrów technicznych podstawowych urządzeń ogrzewczych, wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i chłodniczych oraz określenie wartości mocy cieplnej i chłodniczej oraz mocy elektrycznej związanej z tymi urządzeniami.

W § 11 ust. 2 pkt 9 określono jednoznacznie, że charakterystyka energetyczna obiektu budowlanego (która należało przedstawiać również w obecnie obowiązującym stanie prawnym) musi zostać opracowana zgodnie z przepisami dotyczącymi metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej odrębną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej, a więc zgodnie z rozporządzeniem w tej sprawie podpisanym przez Ministra Infrastruktury 6 listopada 2008 r.

Nałożono również wymóg, w § 11 ust. 2 pkt 10a, aby w stosunku do obiektów o powierzchni użytkowej powyżej 1000 m², w części opisowej projektu architektoniczno-budowlanego przedstawić analizę możliwości racjonalnego wykorzystania pod względem technicznym, ekonomicznym i środowiskowych, odnawialnych źródeł energii, a także możliwości zastosowania skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła oraz zdecentralizowanego systemu zaopatrzenia w energię w postaci bezpośredniego lub blokowego ogrzewania. Wymóg ten wynika wprost z art. 5 Dyrektywy, której postanowienia wdrażane są przez zmienione rozporządzenie.

Natomiast w części rysunkowej projektu architektoniczno-budowlanego zmiany mają następujący zakres:

1) rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przegród zewnętrznych wraz z niezbędnymi szczegółami budowlanymi, mającymi wpływ na właściwości cieplne i szczelność przegród powinny być przedstawiane również w przypadku budynków wentylowanych i klimatyzowanych, a nie tylko, jak w obecnie obowiązującym stanie prawnym, w przypadku budynków ogrzewanych (zmiana § 12 ust. 1 pkt 3),

2) należy przedstawić w projekcie również instalacje i urządzenia budowlane chłodnicze i klimatyzacyjne (zmiana § 12 ust. 1 pkt 5 lit. a).

Reasumując, w odniesieniu do wszystkich zmienianych przepisów należy stwierdzić, że zmiany wynikające z podpisanych rozporządzeń z pewnością nieco utrudnią proces projektowania. Biorąc jednak pod uwagę, że wynikają one z dyrektywy unijnej, musiały zostać wprowadzone do polskiego systemu prawnego.